Volhouden

Hoe blijft het nieuwe gedrag aantrekkelijk? Een stapsgewijze en doordachte aanpak blijkt goed te werken. Daarbij wordt de ‘externe’ beloning geleidelijk afgebouwd en ervaren deelnemers steeds sterker de voordelen van hun keuze (gezondheid, kortere reistijd, minder stress).

• Een beloning moet een tijdelijke prikkel zijn om gedrag te veranderen.

Bij projecten die mikken op het doorbreken van gewoontegedrag, wordt stapsgewijs toegewerkt naar nieuwe gewoonten. Als die gewoonte sterk genoeg is geworden, houden meer mensen dit vol, ook als de (geld)beloning is gestopt.

• Drie keer per jaar een klein cadeau werkt beter dan één keer per jaar een groot cadeau.

‘Don't wrap all the Christmas presents in one box.’

• Mensen willen graag houden wat ze hebben (endowment-effect).

Als deelnemers aan een spitsmijden-project als beloning een iPhone (of een ander aantrekkelijk product) cadeau krijgen, willen ze het product maar al te graag houden. De voorwaarde dat de telefoon bij onvoldoende prestaties moet worden teruggegeven, betekent een extra stok achter deur om toch vooral de spits te blijven mijden.

• Feedback en spelelementen versterken nieuw reisgedrag en vergroten de kans op gedragsbehoud (bron: Grip op gedrag).

In diverse projecten wordt gewerkt met een app die niet alleen registreert wanneer mensen bijvoorbeeld fietsen, maar die ze ook positieve feedback geeft. Zo geeft de Toury-app fietsers inzicht in bespaarde autokosten, CO₂-besparing en calorieënverbranding. Zo wordt de persoonlijke motivatie versterkt. Daarnaast maakt een wedstrijdelement fietsen extra aantrekkelijk. 

• Achterhaal redenen om te stoppen met het nieuwe gedrag en probeer mogelijke afhakers voor te zijn.

Veelgenoemde redenen om af te haken zijn: verandering van werk of verhuizing, of te weinig mogelijkheden zien om de spits te mijden (oplossing: persoonlijk advies van mobiliteitscoach) en problemen met de techniek of apps (oplossing: mensen helpen om de apps te gebruiken en vlekkeloos werkende apps laten ontwikkelen). 

‘Het is Interessant om te zien dat mensen wel een trigger voor ander reisgedrag nodig hebben, maar als ze dat eenmaal vertonen, blijft een grote groep dat gedrag volhouden.’ (Jan-Bert Dijkstra, directeur programma Beter Benutten) 

Praktijkvoorbeeld 

Stapsgewijze aanpak van Maastricht Bereikbaar

Een stapsgewijze aanpak werkt. Bij ‘Kom op! Kies Slim!’ (Maastricht Bereikbaar) werden automobilisten aanvankelijk verleid met lokkertjes (probeer een e-bike of OV-kaart uit), die werden opgevolgd door een vervolgaanbod (een e-bike aanschaffen) en het benadrukken van de intrinsieke motivatie (fietsen is gezond, je helpt het milieu e.d.).